Coraz większe zakupy e-konsumentów na zagranicznych platformach. UOKiK kontroluje bezpieczeństwo towarów trafiających do Polski

Wszystkie produkty trafiające do rąk konsumentów muszą spełniać ściśle określone wymogi bezpieczeństwa – niezależnie od tego, czy zostały sprowadzone spoza Unii Europejskiej, czy wyprodukowane na jej terenie, także w Polsce  – mówi agencji Newseria Bartosz Klimczuk z Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

W grę wchodzą m.in. wymogi formalne. UOKiK wraz z Inspekcją Handlową sprawdzają, czy dany produkt ma komplet dokumentacji, został przetestowany i ma oznakowanie CE. Jeśli produkt sprowadzany jest spoza Unii Europejskiej, musi zawierać instrukcję i ostrzeżenia w języku polskim. To wymóg, który jest restrykcyjnie kontrolowany. Przykładem takich działań jest przeprowadzona wspólnie przez UOKiK, IH oraz KAS kontrola rowerów elektrycznych. Od 5 maja do 31 lipca 2025 roku objęła ona 1139 sztuk rowerów elektrycznych (29 modeli) importowanych spoza UE. We wszystkich skontrolowanych modelach stwierdzono braki formalne – brak deklaracji zgodności lub ich nieprawidłowe sporządzenie oraz nieprawidłowe instrukcje. Dwadzieścia osiem modeli nie było w ogóle oznaczonych lub oznakowanie (w tym znak CE) naniesiono nieprawidłowo. Brakowało więc potwierdzenia przez producenta, czy produkty te spełniają obowiązujące w Unii wymagania. W wyniku kontroli urzędy nie dopuściły do obrotu 29 modeli e-rowerów, w sumie 963 sztuk.

Jak podkreśla ekspert UOKiK, tego typu działania to tylko jeden z rodzajów kontroli UOKiK. Część produktów trafia do testów.

Od tego mamy wyspecjalizowane laboratoria w Bydgoszczy, Łodzi i Lublinie, gdzie sprawdzamy nie tylko, czy dane produkty zawierają metale ciężkie lub inne szkodliwe substancje, np. ftalany, ale też palimy te produkty, rzucamy je z wysokości, sprawdzamy ich właściwości fizyczne. To jest druga warstwa kontroli. Trzecią warstwą jest ocena wizualna: czy dany produkt na pierwszy rzut oka nie wydaje się niebezpieczny, czy nie ma żadnych wystających elementów, a w przypadku zabawek – drobnych części, które małe dziecko mogłoby połknąć – wskazuje Bartosz Klimczuk.

Przykładowo prowadzona przed tegorocznym Dniem Dziecka kontrola zabawek dla dzieci poniżej trzech lat wykazała, że na 50 modeli grzechotek, gryzaków i zabawek interaktywnych w 23 modelach stwierdzono nieprawidłowości – formalne lub konstrukcyjne. W 16 modelach wykryto braki formalne, np. brak instrukcji czy ostrzeżeń, a w 13 modelach – nieprawidłowości konstrukcyjne. Obejmowały one zbyt małe elementy powodujące ryzyko połknięcia, linki powodujące ryzyko zaplątania, zadziory mogące powodować rany lub otarcia czy przekroczony dopuszczalny poziom ciśnienia akustycznego, co wiąże się z ryzykiem uszkodzenia słuchu. Skontrolowane zabawki pochodziły głównie z Chin (43 modele), a także z Polski (5), Białorusi (1) i Sri Lanki (1). 

Obojętnie, czy dany produkt jest kupowany w Polsce, na terenie Unii Europejskiej, czy jest sprowadzany z Chin, obojętnie, czy kupujemy go z platformy polskiej, brytyjskiej, niemieckiej, czy chińskiej, produkt musi spełniać ogólne wymogi bezpieczeństwa wynikające z prawa Unii Europejskiej i musi być dla konsumenta bezpieczny – podkreśla ekspert UOKiK.

Informacje o niebezpiecznych produktach publikowane są w unijnym systemie Safety Gate. Na tym opiera się również praca UOKiK – urząd zgłasza do bazy wykryte w Polsce produkty niebezpieczne i monitoruje, czy na polski rynek nie trafiają wyroby, które już figurują w tym systemie.

Zostało podpisane w pełni dobrowolne porozumienie Komisji Europejskiej z właścicielami największych platform, w którym platformy zadeklarowały, że będą podejmować działania, by oferowane produkty były bezpieczne. To także nam ułatwia współpracę z tymi podmiotami – możemy wskazywać im, że coś, co nie spełnia wymogów bezpieczeństwa albo może być niebezpieczne, pojawiło się na danej aukcji czy w danym sklepie internetowym – mówi Bartosz Klimczuk.

Zaangażowanie platform e-commerce jest o tyle istotne, że cieszą się one coraz większą popularnością wśród internautów. Z przeprowadzonego w maju badania IBRiS wynika, że w ciągu sześciu miesięcy poprzedzających badanie 84 proc. e-konsumentów korzystało z Allegro, a 41 proc. robiło zakupy na Temu. 83 proc. deklaruje, że odwiedziło przynajmniej jedną chińską platformę (AliExpress, Shein, Temu). Dwie trzecie badanych zgadza się z tezą, że produkty od chińskich sprzedawców są tańsze niż ich polskie odpowiedniki. Równocześnie 57 proc. badanych dostrzega, że jakość produktów od nich bywa niższa.

Ekspert UOKiK zaznacza, że sam fakt, iż produkty trafiają do Polski z Chin, nie oznacza automatycznie, że są one niebezpieczne. Muszą one – tak jak wszystkie inne – spełniać wymogi określone przez prawo Unii Europejskiej.

Najważniejszy w tym aspekcie jest sam produkt i odpowiedzialny za niego producent, a nie to, w jakim państwie dana platforma działa – tłumaczy Bartosz Klimczuk. Nie możemy powiedzieć, że najwięcej nieprawidłowości stwierdzamy w produktach wytwarzanych w Azji. Te statystyki są zróżnicowane i dotyczą różnych grup towarów. Oczywiście kontrole często obejmują portale z Chin, bo cieszą się one obecnie dużą popularnością, ale gdy analizujemy wyniki kontroli rok do roku, nie widzimy tu wyraźnie zawyżonych statystyk.