Lublin/ Dwa zawiadomienia do prokuratury po skontrolowaniu trzech miejskich inwestycji przez NIK

P.o. dyrektora delegatury NIK w Lublinie Edward Szempruch powiedział podczas konferencji prasowej w piątek, że po kontroli w Urzędzie Miasta Lublin NIK skierowała do prokuratury dwa zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Pierwsze zawiadomienie polega na "niedopełnieniu obowiązku zachowania szczególnej staranności przy wykonywaniu zarządu mieniem komunalnym, obowiązku kierowania urzędem oraz obowiązku nadzoru poprzez zawarcie aneksów do umów na roboty budowlane dotyczące rewitalizacji Parku Ludowego oraz budowy szkoły przy ul. Berylowej" i "wyrządzeniu szkody miastu w łącznej kwocie 12,3 mln zł".

Drugie zawiadomienie - podał dyrektor - dotyczy "działania na szkodę miasta przez rezygnację z dochodzenia kar umownych w wysokości 318,4 tys. zł".

Jak poinformował Szempruch, NIK skierowała zawiadomienie do Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych w sprawie niedochodzenia przez prezydenta Lublina należności miasta od wykonawców przebudowy Zespołu Szkół Ekonomicznych im. A. i J. Vetterów w Lublinie oraz budowy szkoły przy ul. Berylowej w Lublinie w wysokości 233,4 tys. zł.

Koordynator kontroli Anna Gąsior mówiąc o ustaleniach dotyczących UM Lublin wymieniła nierzetelne udokumentowanie i zweryfikowanie powodu zwiększenia wynagrodzenia wykonawcy rewitalizacji Parku Ludowego za budowę alejek w innej technologii niż wskazana podczas przetargu.

Według NIK, w urzędzie funkcjonowały różne kosztorysy prac dodatkowych - m.in. sporządzone przez projektanta alejek (3,9 mln zł) i inspektora nadzoru w branży budowlanej (6,6 mln zł) - natomiast miasto zaakceptowało wynagrodzenie w wysokości 7,6 mln zł za ten sam zakres robót.

"Na etapie czynności kontrolnych nie przedstawiono dokumentów świadczących o tym, że były weryfikowane rozbieżności pomiędzy kalkulacjami sporządzonymi zarówno przez inspektora, jak i projektanta, a także nie przedstawiono dokumentów potwierdzających negocjacje ceny wskazanej przez wykonawcę robót" – powiedziała Gąsior.

"Do realizacji alejek w Parku Ludowym wykorzystano Specyfikację Techniczną Wykonania i Odbioru Robót jak dla autostrad" - podała.

Koordynator wskazała, że podczas realizacji dwóch inwestycji - rewitalizacji Parku Ludowego oraz budowy szkoły przy ul. Berylowej - zawarto trzy aneksy do umów o roboty budowlane, przez co miasto nie naliczyło lub pozbawiło się prawa do naliczenia kar umownych za ponad 4,6 mln zł.

"W umowach o roboty budowlane zawieranych przez UM Lublin katalog kar umownych był bardzo rozbudowany. Było to 17 różnych tytułów, które w większości przez miasto nie były naliczane ani egzekwowane" – powiedziała dodając, że nie egzekwowano kar umownych za nieterminową realizację dokumentacji projektowej, robót budowlanych oraz przedkładanie kopii umów zawartych przez wykonawców z podwykonawcami. "Wysokość kar umownych z tego tytuły wynosiła 311,4 tys. zł" - podała.

Powołując się na opracowania dostępne na rynku Gąsior podała, że "kary umowne są kalkulowane w ofertach wykonawców i w ostateczności mają wpływ na wartość przedmiotu zamówienia, więc ustanawianie kar umownych za poszczególne elementy robót zawarte w harmonogramie rzeczowo-finansowym w tak dużej wysokości, a później ich nieegzekwowane to na pewno nie leży w interesie żadnego zamawiającego".

Zastępca prezydenta Lublina ds. inwestycji i remontów Artur Szymczyk odpowiedział na zastrzeżenia NIK podczas późniejszego briefingu prasowego w ratuszu. Wyjaśnił, że kontrola NIK dotyczyła trzech z kilkudziesięciu prowadzonych przez miasto w tym czasie inwestycji.

W latach 2018-2022 – przypomniał - wydatki Lublina na inwestycje wynosiły ok. 2 mld zł, przy czym wartość trzech przedsięwzięć skontrolowanych przez NIK to ok. 130 mln zł.

"W okresie objętym kontrolą w UM przeprowadzono 39 innych kontroli zewnętrznych dotyczących realizacji zadań związanych z inwestycjami, które zakończyły się oceną pozytywną" – powiedział dodając, że NIK przedstawiła "pewne zastrzeżenia", jednak już w trakcie kontroli "na bieżąco wdrażano zalecenia zgodne z wytycznymi instytucji". Natomiast co do niektórych uwag - wskazał - miasto wnosiło zastrzeżenia.

Szymczyk stwierdził, że miasto realizuje inwestycje celu publicznego. "Naszym priorytetem jest, by były one zrealizowane zgodnie z obowiązującymi przepisami, w jak najwyższej jakości, miały jak najwyższą trwałość i mogły jak najszybciej służyć mieszkańcom" - podkreślił wyjaśniając, że podczas inwestycji w ostatnich latach - głównie w okresie pandemii - występowały "obiektywne czynniki, które wymagały dostosowania sposobu realizacji inwestycji do zmieniającego się otoczenia".

Jako przykłady takich czynników wymienił: dostępność materiałów, konieczność dostosowania technologii do panujących warunków i dodatkową ochronę drzew w Parku Ludowym.

Odnosząc się do zastrzeżeń dotyczących zmiany technologii przy budowie alejek w Parku Ludowych wskazał, że było to spowodowane podniesieniem się poziomu wód gruntowych.

Zdaniem zastępcy prezydenta, przywołanie przez NIK technologii stosowanej przy autostradach jest nieadekwatne, ponieważ alejki muszą być dostosowane do sprzętu stosowanego w parku. "Na terenie Parku Ludowego znajdują się ciągi nie piesze, tylko pieszo-jezdne, po których odbywa się obsługa tego terenu przez służby porządkowe i komunalne z użyciem sprzętu ciężkiego" – zaznaczył.

Mówiąc o zmianie w wycenie prac stwierdził, że wynikała ona z "nieuwzględnienia przez projektanta wszystkich przesłanek na tym terenie". Wycena wykonawcy - podał - opiewała na ok. 8,7 mln zł, ale "w wyniku negocjacji miasto obniżyło ją do 7,6 mln zł". "Nieprawdą jest zatem, że miasto poniosło szkodę na kwotę 7,6 mln zł, ponieważ prace te zostały wykonane, odebrane i park został oddany do użytku" – powiedział Szymczyk.

Zastrzegł, że gdyby miasto zdecydowało się na inną formę realizacji prac i zlecenie ich innemu podmiotowi to kwota byłaby znacząco wyższa, a miasto - ze względu na przekroczenie terminu realizacji inwestycji - straciłoby 20 mln zł dofinansowania europejskiego.

Odnosząc się do zastrzeżenia dotyczącego nienaliczenia kar umownych podkreślił, że priorytetem jest sprawny przebieg inwestycji realizowanych dla mieszkańców - szczególnie z udziałem środków europejskich - a miasto dyscyplinował wykonawców wprowadzając szczegółowe terminy cząstkowe w harmonogramie inwestycji. "Nieprawdą jest też, że miasto nie nalicza kar umownych. Każda inwestycja podlegała ścisłej kontroli w trakcie jej realizacji" - powiedział.

Przypomniał, że w przypadku budowy szkoły przy ul. Berylowej termin realizacji inwestycji został przedłużony o jeden miesiąc, ale szkoła została uruchomiona 1 września, dlatego nie było podstaw do karania wykonawcy.

Uczestniczący w briefingu koordynator radców prawnych ratusza Zbigniew Dubiel powiedział, że w sprawie kontroli do UM Lublin nie wpłynęło pismo od NIK ani od prokuratury. Natomiast w czwartek UM otrzymał pismo od Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych z informacją o toczącym się postępowaniu sprawdzającym.

Podczas konferencji w NIK dyrektor Szempruch podsumował, że w ramach tej jednej kontroli instytucja zanalizowała 12 inwestycji zrealizowanych przez urzędy miast w Lublinie, Zamościu, Świdniku i Puławach oraz ich dokumentacje projektowe z lat 2016-2022.

Łączna wartość tych inwestycji - wskazał Szempruch - to 367,2 mln zł, z czego ponad 200 mln zł "zostało wydatkowane z naruszeniem przepisów prawa".

"Skontrolowane urzędy nie zapełniły w pełni prawidłowego przygotowania i przeprowadzenia inwestycji miejskich objętych kontrolą. Istotne nieprawidłowości w trakcie ich przygotowania stwierdzono w przypadku czterech spośród 12 skontrolowanych zadań inwestycyjnych, a w obszarze ich przeprowadzania w przypadku siedmiu zadań" – ocenił dyrektor dodając, że wyniki kontroli "wskazują na niewystarczający nadzór inwestorów publicznych nad przygotowaniem i realizacją inwestycji".

Nawiązując do kontroli w UM Puławy Szempruch wskazał, że NIK skierowała do prokuratury zawiadomienie o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa w sprawie niedopełnienia obowiązku zachowania szczególnej staranności przy wykonywaniu zarządu mieniem komunalnym, obowiązku nadzoru nad komórkami organizacyjnymi oraz nadużycia uprawnień przy zawarciu dwóch aneksów do umowy o roboty budowlane na przebudowę Domu Chemika i wyrządzenia miastu szkody w łącznej kwocie 486,6 tys. zł. Jak podał, prokuratura wszczęła w tej sprawie śledztwo.

Informując o pozostałych inwestycjach, przy których stwierdzono nieprawidłowości NIK podała także przedsięwzięcia realizowane przez UM Świdnik (projekt "Zielony LOF. Stawek Stoki" i budowa kompleksu sportowo rekreacyjnego przy ul. Fabrycznej) i UM Zamość (rozbudowa Zamojskiego Domu Kultury, przebudowa Domu Dziecka, remont konserwatorski Akademii Zamojskiej).

Podsumowując kontrolę w urzędach NIK wskazała, że w jej trakcie wystawiono noty obciążeniowe na kwotę 26,4 tys. zł, a w wyniku realizacji wniosków pokontrolnych na kwotę 4,4 mln zł, stwierdzono 53 nieprawidłowości i sformułowano 43 wnioski pokontrolne.(PAP)

Autor: Piotr Nowak

pin/ jann/